ဘာသာေရးေဆြးေႏြးမႈ ေစာဒနာ ေသာဓနာမ်ား

ဘာသာျခားကေမးရင္း ဘယ္လုိေျဖမလဲ အေမးအေျဖကုိဖတ္ရႈ႕ရၿပီး ဘာသာျခားမ်ားမွ ဦးဇင္းအား သူတုိ႔မရွင္းလင္းတာမ်ား ထပ္မံေမးျမန္းလာသျဖင့္ ဘာသာေရးေဆြးေႏြးမႈမ်ား ျပဳလုပ္ေပးလုိက္ပါတယ္။ အနက္ေရာင္မ်ားသည္ ဦးဇင္းအရင္ေျဖထားတဲ့စာမ်ားျဖစ္ၿပီး အျပာေရာင္စာမ်ားသည္ ထပ္ေမးလာတဲ့ ေမးခြန္းမ်ား၊ အနီေရာင္သည္ ဦးဇင္းခုထပ္ေျဖေပးတဲ့စာမ်ား ျဖစ္ပါတယ္။

ေျဖ။ ။ ကမၻာေျမ၊ လ၊ ေန၊ လူစတဲ့အရာေတြဟာ ေလာကႀကီးထဲမွာ ျဖစ္ပ်က္ေနတဲ့ သဘာ၀တရားေတြမုိ႔ တစ္စံုတစ္ေယာက္မွ ဖန္ဆင္းထားတာ မဟုတ္ပါဘူး။ ေလာကမွာရွိတဲ့ အရာေတြဟာ အေၾကာင္းေၾကာင့္ အက်ိဳးျဖစ္ေပၚလာတဲ့ အရာေတြႀကီးပါပဲ။ ေရွးယခင္ အခ်ိန္ကာလမ်ားစြာက ေန၊ လတုိ႔ မျဖစ္ေပၚေသးတာေတြ ရွိခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီအခါတုန္းက ေနလတုိ႔ မရွိတဲ့အတြက္ ကမၻာေလာကႀကီးဟာ အေမွာင္ထုႀကီးပဲ တည္ရွိေနခဲ့ရတာပါ။ ေနာက္ပုိင္း တျဖည္းျဖည္းနဲ႔ ေနလတုိ႔ ျဖစ္ေပၚလာတဲ့အခါက်မွ ကမၻာေပၚမွာ အလင္းေရာင္ေတြ ျဖစ္ေပၚလာခဲ့ ပါတယ္။ အဲဒီလုိ ေနေတြလေတြေပၚလာလုိ႔ အလင္းေရာင္ရရွိခဲ့တဲ့ အခါက်မွသာလွ်င္ ႏွစ္၊ လ၊ ရက္၊ ရာသီဥတုေတြကုိ လူေတြက သတ္မွတ္လာခဲ့ၾကတာပါ။

ေစာဒက။ ။ ဒါဆို ေနတို႔လတို႔က ကမၻာမွာ လူေတြျဖစ္ၿပီးမွ ျဖစ္လာတာေပါ့။ အဲ့ဒါေတြက ဘယ္လိုေသာ ေနတို႔ လတို႔ ျဖစ္ေစဘို႔ဆိုတဲ့ အက်ိဳးဆက္ဆိုတာမ်ားက ဘယ္လိုအေၾကာင္းရင္းခံ ရွိခဲ့ပါသလဲ။ ဆက္လက္ ေဆြးေႏြးေပးႏိုင္မလား။

ေသာဒနာ။ ။ ေနတုိ႔ လတုိ႔ျဖစ္ေပၚလာပုံနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး အဂၢညသုတ္မွာ ျမတ္စြာဘုရား ရွင္ ေဟာၾကားေတာ္မူခဲ့တာရွိပါတယ္။ အဲဒါကို ဒကာေတာ္အေနနဲ႔ ေလ့လာမယ္ဆုိရင္ ဒကာေတာ္ေမးထားတဲ့ ေမးခြန္းအတြက္လည္း အေျဖရျပီးသားျဖစ္သြားမယ္လို႔ ထင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အဂၢညသုတ္မွာပါတဲ့ ေနတုိ႔လတုိ႔ျဖစ္ေပၚလာပုံနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ အေၾကာင္းအရာေလးကို ေရြးၿပီးေဖာ္ျပေပး လုိက္ပါတယ္။

ရွည္ေသာကာလလြန္လတ္ေသာ္ တစ္ရံတစ္ခါ၌ ဤေလာကသည္ ပ်က္၏၊ ေလာကပ်က္လတ္ေသာ္ သတၱဝါတို႔သည္ မ်ားေသာအားျဖင့္ အာဘႆရဘံု၌ ျဖစ္ကုန္၏၊ ထိုသူတို႔သည္ ထို(ဘုံ)၌ (စ်ာန္)စိတ္ေၾကာင့္ ျဖစ္ကုန္၏၊ ႏွစ္သိမ့္ျခင္း 'ပီတိ'လွ်င္ အစာရွိကုန္၏၊ မိမိတို႔ကိုယ္ေရာင္ျဖင့္ လင္းလ်က္ရွိကုန္၏၊ ေကာင္းကင္၌ က်က္စားကုန္၏၊ တင့္တယ္ေသာေနရာရွိကုန္၏၊ ၾကာရွည္စြာေသာ ကာလပတ္လံုး တည္ကုန္၏။

ရွည္ေသာကာလလြန္လတ္ေသာ္ တစ္ရံတစ္ခါ၌ ဤေလာကသည္ တည္၏၊ ထိုအခါသည္ ရွိသည္သာတည္း၊ ေလာကျဖစ္လတ္ေသာ္ သတၱဝါတို႔သည္ မ်ားေသာအားျဖင့္ အာဘႆရဘံုမွ စုေတ၍ ဤ (လူ႔ဘံု)သို႔ ေရာက္လာကုန္၏။ ထိုသူတို႔သည္ ဤလူ႔ဘံု၌ (ဥပစာရစ်ာန္) စိတ္ေၾကာင့္ ျဖစ္ကုန္၏၊ ႏွစ္သိမ့္ျခင္း 'ပီတိ'လွ်င္ အစာရွိကုန္၏၊ မိမိတို႔ကိုယ္ေရာင္ျဖင့္ လင္းလ်က္ရွိကုန္၏၊ ေကာင္းကင္၌ က်က္စားကုန္၏၊ တင့္တယ္ေသာေနရာရွိကုန္၏၊ ၾကာရွည္စြာေသာ ကာလပတ္လံုး တည္ကုန္၏။

ထိုအခါ (စၾကဝဠာကုေဋတစ္သိန္းလံုးသည္) တစ္ခုတည္းေသာ ေရျပင္ႀကီးသာ ျဖစ္၏၊ ေမွာင္အတိျဖစ္၏၊ တစ္ခဲနက္ ေမွာင္အတိျဖစ္၏၊ လေနတို႔သည္ ထင္ရွားမရွိကုန္၊ နကၡတ္တာရာ့သဏၭာန္တို႔သည္ ထင္ရွားမရွိကုန္၊ ညဥ့္ေန႔တို႔သည္ ထင္ရွားမရွိကုန္၊ လ, လခြဲတို႔သည္ ထင္ရွားမရွိကုန္၊ ဥတု, ႏွစ္တို႔သည္ ထင္ရွားမရွိကုန္၊ မိန္းမ, ေယာက်္ားတို႔သည္ ထင္ရွားမရွိကုန္၊ သတၱဝါတို႔သည္ 'သတၱဝါ' ဟူ၍သာ ေခၚေဝၚျခင္းသို႔ ေရာက္ကုန္၏။

ရွည္ေသာ ကာလလြန္လတ္ေသာ္ တစ္ရံတစ္ခါ၌ ထိုသတၱဝါတို႔အား အရသာႏွင့္ ျပည့္စံုေသာ ေျမဆီ သည္ ေရ၌ ထက္ဝန္းက်င္အႏွံ႕ တည္၏၊ ဥပမာ ပူေသာႏို႔သည္ ေအးသည္ရွိေသာ္ အထက္၌ အေျမႇးျဖစ္သကဲ့သို႔၊ ဤအတူ ေျမဆီသည္ ထင္ရွားျဖစ္၏၊ ထို (ေျမဆီ)သည္ အဆင္းႏွင့္ ျပည့္စံု၏၊ အနံ႔ႏွင့္ ျပည့္စံု၏၊ အရသာႏွင့္ ျပည့္စံု၏၊ ေထာပတ္ဆီဦးသည္ (အဆင္းႏွင့္) ျပည့္စံုသကဲ့သို႔၊ ဤအတူ အဆင္းႏွင့္ ျပည့္စံု၏၊ (ပ်ားေခ်းစသည့္) အျပစ္ကင္းေသာ ပ်ားငယ္ရည္သည္ အရသာႏွင့္ ျပည့္စံုသကဲ့သို႔၊ ဤအတူ အရသာႏွင့္ ျပည့္စံု၏။

ထိုအခါ လွ်ပ္ေပၚေသာ သေဘာရွိေသာ သတၱဝါတစ္ေယာက္သည္ ''အခ်င္းတို႔ ဤအရာသည္ အဘယ္သို႔ အရသာ ျဖစ္လိမ့္မည္နည္း''ဟု ေျမဆီကို လက္ေခ်ာင္းျဖင့္ (ယူ၍) လ်က္၏၊ ေျမဆီ ကို လက္ေခ်ာင္းျဖင့္ (ယူ၍) လ်က္ေသာ ထိုသတၱဝါအား (အရသာသည္ ခုနစ္ေထာင္ေသာ အေၾကာတို႔ကို) ပ်ံ႕ႏွံ႕၍ တည္၏၊ ထိုသတၱဝါအား တပ္ျခင္း တဏွာသည္လည္း ျဖစ္၏။ တစ္ပါးေသာ သတၱဝါတို႔သည္လည္း ထိုသတၱဝါကို အတုလိုက္၍ ေျမဆီကို လက္ေခ်ာင္းျဖင့္ (ယူ၍) လ်က္ကုန္၏၊ ေျမဆီကို လက္ေခ်ာင္းျဖင့္ (ယူ၍) လ်က္ကုန္ေသာ ထိုသတၱဝါတို႔အား (အရသာသည္ ခုနစ္ေထာင္ေသာ အေၾကာတို႔ကို) ပ်ံ႕ႏွံ႕၍ တည္၏၊ ထိုသတၱဝါတို႔အား တပ္ျခင္း တဏွာသည္လည္း ျဖစ္၏။

ထို႔ေနာက္ ထိုသတၱဝါတို႔သည္ ေျမဆီကို လက္တို႔ျဖင့္ အလုတ္အေလြးျပဳ၍ စားရန္ အားထုတ္ကုန္၏၊ ထိုသတၱဝါတို႔သည္ ေျမဆီကို လက္တို႔ျဖင့္ အလုတ္အေလြးျပဳ၍ စားရန္ အားထုတ္ၾကေသာအခါ ထိုသတၱဝါတို႔အား မိမိတို႔ ကိုယ္ေရာင္သည္ ကြယ္၏၊ မိမိတို႔ ကိုယ္ေရာင္ ကြယ္သည္ရွိေသာ္ လေနတို႔ ထင္ရွားျဖစ္ကုန္၏၊ လေနတို႔ ထင္ရွားျဖစ္ကုန္ေသာ္ နကၡတ္ တာရာတို႔ ထင္ရွားျဖစ္ကုန္၏၊ နကၡတ္ တာရာ သဏၭာန္တို႔ ထင္ရွားျဖစ္ကုန္ေသာ္ ညဥ့္ေန႔တို႔ ထင္ရွားျဖစ္ကုန္၏၊ ညဥ့္ေန႔တို႔ ထင္ရွားျဖစ္ကုန္ေသာ္ လ, လခြဲတို႔ ထင္ရွားျဖစ္ကုန္၏၊ ဥတု, ႏွစ္တို႔ ထင္ရွားျဖစ္ကုန္၏။ ဤမွ်ေသာ အပိုင္းအျခားျဖင့္ ဤေလာကသည္ တစ္ဖန္ ျဖစ္၏။

ဗုဒၶဘာသာတုိ႔ရဲ႕ အယူအဆအတုိင္း အေၾကာင္းေၾကာင့္ အက်ိဳးျဖစ္လာတာလား၊ ဖန္ဆင္းရွင္၀ါဒတုိ႔ရဲ႕ ဖန္ဆင္းထားလုိ႔ အရာ၀တၳဳ လူေတြ ျဖစ္လာတာလားဆုိတာကုိ ရွင္းလင္းနားလည္ေအာင္ ဥပမာေပးေလးတစ္ခုနဲ႔ ႏႈိင္းယွဥ္ေျပာျပေပးပါမယ္။ ေမာင္နီဆုိတဲ့ လူတစ္ေယာက္ ျဖစ္လာတာဟာ ဖန္ဆင္းရွင္က ဖန္ဆင္းေပးလုိ႔ ျဖစ္လာတာလား။ သူ႔ရဲ႕မိဘႏွစ္ပါး အတူအိပ္ခဲ့ၾကလုိ႔ ဒါမွမဟုတ္ သူတုိ႔ရဲ႕ ေသြးသားေတြ ေရာစပ္ေပးလုိက္လုိ႔ ျဖစ္လာ တာလားဆုိတာ စဥ္းစားၾကည့္ရင္ သိႏုိင္ပါတယ္။ အဲဒီလုိစဥ္းစားၾကည့္မယ္ဆုိ ရင္ ဘယ္ရာမဆုိ အေၾကာင္း တရားမရွိဘဲ အက်ိဳးတရားျဖစ္မလာႏုိင္ဘဲနဲ႔ အေၾကာင္းေၾကာင့္ အက်ိဳးတရားရလာဒ္မ်ား ေပၚေပါက္လာတယ္ဆုိတာ သိသာထင္ရွားစြာ သိျမင္လာပါလိမ့္မယ္။ ဒါဆုိ ေလာကရွိအရာမ်ားဟာ ဘယ္သူမွ ဖန္ဆင္းေပးလုိ႔မဟုတ္ဘဲ အေၾကာင္းတရားရွိျခင္းေၾကာင့္ အက်ိဳးတရားေတြ ျဖစ္လာတဲ့အရာေတြဆုိတာ သိေလာက္မယ္ ထင္ပါတယ္။

ဥပမာေလးက လတ္တစ္ေလာ မွန္သလိုလို ရွိေပမယ့္- ကြန္ျပဴတာတစ္ခု ျဖစ္ေစဘို႔ အပိုင္းအစမ်ားကို တစ္ခုခ်င္းတပ္ဆင္ေပးတဲ့ ကြန္ျပဴတာ စက္ဆင္ဆရာေၾကာင့္သာ ကြန္ျပဴတာ ျဖစ္လာရတာပါ။ ကြန္ျပဴတာကို တီထြင္သူမရွိခဲ့ဘူးလို႔ ဆိုလိုေနသလို ျဖစ္မေနဘူးလား။ ဒီလိုမ်ိဳးဆိုရင္ ကြန္ျပဴတာတစ္ခုကို တီထြင္ေပးလိုက္ရတဲ့ မူလဘူတ တီထြင္ပညာကို ေက်းဇူးမဲ့ေရာက္ရာ ေရာက္မေနဘူးလားလို႔ ဆက္လက္ေဆြးေႏြးလိုပါတယ္။

စာတစ္ခုကုိ ဖတ္တဲ့အခါမွာ အေတြးလြန္ျခင္းနဲ႔အေတြးေခါင္ျခင္းဆုိတဲ့ အစြန္းႏွစ္ဘက္ကို ေရွာင္ၾကဥ္ရပါ တယ္။ အေၾကာင္းေၾကာင့္ အက်ိဳးျဖစ္ေပၚလာတယ္ဆုိတဲ့ နိယာမအေနနဲ႔ၾကည့္မယ္ဆုိရင္ ဒကာေမးထားတဲ့ ကြန္ပ်ဴတာတီထြင္သူမရွိဘူးဆုိတဲ့ ေမးခြန္းကထပ္ဆင့္ေမးစရာေတာင္ လုိမည္မထင္ပါ။ ကြန္ပ်ဴတာကုိ တီထြင္လုိက္တဲ့ပညာရွင္ေၾကာင့္ ကြန္ပ်ဴတာဆိုတဲ့အရာေပၚေပါက္လာတယ္။ သူတီထြင္လုိက္တာက အေၾကာင္း၊ ကြန္ပ်ဴတာျဖစ္ေပၚလာျခင္းက အက်ိဳးဆက္ပါ။ ပညာရွင္တစ္ေယာက္က တီထြင္မႈဆုိတဲ့အေၾကာင္းမရွိဘဲ ကြန္ပ်ဴတာျဖစ္ေပၚလာပါသလား? ေနာက္ၿပီးဘုရားသခင္က ဖန္ဆင္းတယ္ဆုိရင္ ပညာရွင္က မလုပ္ဘဲ ဘုရားသခင္ဖန္ဆင္းလုိ႔ သူ႔အလိုလုိ မုိးေပၚကက်လာသလိုမ်ိဳး ကြန္ပ်ဴတာျဖစ္ေပၚလာတာလား? ေနာက္ၿပီး ဘုရားသခင္ဖန္ဆင္းတယ္ဆုိရင္ ပညာရွင္တစ္ဦးဦးက ကြန္ပ်ဴတာမတီထြင္ခင္အခ်ိန္က ဘာျဖစ္လုိ႔ ဘုရားသခင္က မဖန္ဆင္းတာလဲ? ဒီလိုေျပာဆုိေနတာေတြက ဘုရားသခင္ကိုျဖစ္ေစ၊ ဖန္ဆင္းရွင္၀ါဒကိုျဖစ္ေစတုိက္ခုိက္ခ်င္လို႔ ေျပာဆုိတာမဟုတ္ပါဘူး။ ဒကာေတာ္ေျပာတဲ့ ဥပမာနဲ႔ပဲ ဒကာေတာ္ကိုျပန္ၿပီး ေမးခြန္းထုတ္တဲ့သေဘာပါ။ ဦးဇင္းတုိ႔အေနနဲ႔  သိပၸံပညာရွင္စတဲ့ပညာရွင္တစ္ေယာက္ေယာက္က အရာ၀တၳဳပစၥည္းတစ္ခုကုိ တီထြင္လုိက္လုိ႔ အရာ၀တၳဳေတြျဖစ္ေပၚလာတာကို ယုံၾကည္လက္ခံပါတယ္။ လက္ေတြ႔လည္း က်ပါတယ္။ ဘုရားသခင္က ဖန္ဆင္းလို႔ျဖစ္ေပၚလာတာကို လက္မခံတာပါ။ အဲဒါကုိ ခြဲျခားၿပီးနားလည္ေစခ်င္ပါတယ္။

အရာအားလံုးမွာ အတိတ္၊ မ်က္ေမွာက္ဆုိတဲ့ ေၾကာင္းက်ိဳး လႈပ္ရွားျပဳလုပ္မႈေတြေၾကာင့္ ေပ်ာ္ရႊင္မႈေတြ၊ စိတ္ဆင္းရဲမႈေတြ ျဖစ္ လာၾကတာပါ။ မိမိက ေပ်ာ္ရႊင္ေအာင္လုပ္ခဲ့မယ္ဆုိရင္ မိမိထံမွာ ေပ်ာ္ရႊင္မႈေတြ ေရာက္လာမွ ျဖစ္ၿပီး မိမိက သူတစ္ပါးစိတ္ထိ ခုိက္ေအာင္ လုပ္ခဲ့ေပးမယ္ဆုိရင္ မိမိဆီကုိလည္း စိတ္ဒုကၡေရာက္စရာေတြ ျဖစ္ ေပၚလာပါလိမ့္မယ္။ ဒါေၾကာင့္ မိမိတုိ႔ေရာက္ခ်င္တဲ့ နိဗၺာန္ကုိလည္း မိမိတုိ႔ဘာသာေရာက္ေအာင္ ျပဳလုပ္ၾကတာျဖစ္သလုိ မိမိတုိ႔မေရာက္ခ်င္တဲ့ ငရဲျပည္ကုိလည္း မိမိဘာသာျပဳလုပ္ၾကလုိ႔ သြားၾကရျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ မိမိတုိ႔ကုိယ္တုိင္ ဖန္တီးသူမ်ားျဖစ္ၿပီး မိမိတုိ႔ ကံၾကမၼာကုိ မိမိတုိ႔ဘာသာ ျပဳလုပ္ၾကတာပါ။

မိမိလုပ္ေဆာင္တဲ့ အက်ိဳးကို မိမိသာ ခံယူရမယ္ဆိုတာ အစၥလာမ္က လက္ခံပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အဲ့ဒီလိုလုပ္ရင္ အဲ့ဒီလို အက်ိဳးဆက္ျဖစ္ေစမယ္ဆိုတာက ႀကိဳတင္ျပဌာန္းခ်က္ မရွိေပဘူးလား။ ဥပမာ- စာႀကိဳးစားရင္ စာေမးပြဲေအာင္မယ္၊ စာမက်ိဳးစားရင္ စာေမးပြဲက်မယ္ ဆုိပါေတာ့၊ စာေမးပြဲဆိုတဲ့ အရာ၊ ေအာင္ျခင္းက်ျခင္းဆိုတဲ့ သတ္မွတ္ခ်က္မ်ားက ရွိမေနဘူးလား။ မိမိဟာ မိမိ စာေမးပြဲကို အေအာင္ေပး၊ အက်ေပးလို႔ရပါသလားဆိုတာေလးကို ဆက္လက္ေဆြးေႏြးေစခ်င္လိုပါတယ္။

ဒကာေတာ္ေျပာတဲ့စကားထဲမွာ အေျဖကပါၿပီးသားလုိ ျဖစ္ေနၿပီေလ။ စာႀကိဳးစားရင္ စာေမးပြဲေအာင္တယ္ ဆုိတာ သူႀကိဳးစားလုိ႔ေအာင္တာလား? ဘုရားသခင္က ဖန္ဆင္းေပးလို႔ ေအာင္တာလား? က်ရႈံးရင္လည္း အတူတူပါဘဲ။ သူစာမႀကိဳးစားလုိ႕ က်ရႈံးတာလား? ဘုရားသခင္က က်ရႈံးေအာင္ ဖန္ဆင္းလုိက္တာလား? မိမိကုိယ္တုိင္က က်ရႈံးေအာင္လုပ္ခ်င္တယ္ဆုိရင္ မေျဖဘဲေနလို႔ရသလို ေအာင္မွတ္မရေအာင္ အမွားေတြခ်ည္းဘဲေျဖလုိ႔ေကာ မရႏိုင္ဘူးလား? ေအာင္ျခင္း က်ျခင္းဆုိတာေတြကေတာ့ လူေတြေခၚဆုိမွတ္သားရေအာင္သတ္မွတ္ထားတဲ့ သတ္မွတ္ခ်က္ပညတ္တစ္မ်ိဳးပါ။ ဥပမာ- ထမင္း၊ ေရ၊ သစ္ပင္စသည္ျဖင့္ သတ္မွတ္ေခၚဆုိသလိုမ်ိဳးေပါ့။ အဲဒီလုိသတ္မွတ္ခ်က္ဆုိတာ မရွိရင္ ေျဖႏိုင္ လို႔ေအာင္ျမင္သြားရင္ (သို႔) မေျဖႏိုင္လို႔က်ရႈံးသြားရင္ ေအာင္တယ္/က်တယ္လို႔ေျပာစရာမရွိဘဲ လူေတြသိေအာင္ ဘယ္လုိေျပာမွာျပမွာလဲ? ေအာင္တယ္/က်တယ္ ဆုိတဲ့နာမည္ပညတ္ေတြဟာ ဘုရားသခင္က ဖန္ဆင္းလို႔ျဖစ္ေပၚလာတာမ်ိဳး မဟုတ္ဘဲ လူေတြသတ္မွတ္ျခင္းဆုိတဲ့ အေၾကာင္းေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚလာတယ္ဆုိတာ သေဘာေပါက္ေစခ်င္ပါတယ္။

ဥပမာ-ၾကည့္မွန္တစ္ခုကုိယူၿပီး အဲဒီမွန္ကုိ ၾကည့္လုိက္တဲ့အခါမွာ မိမိမ်က္ႏွာက ၿပံဳးေနရင္ မွန္ထဲမွာ ၿပံဳးေနပံုေလး ျမင္ရမွာျဖစ္သလုိ မိမိက ေဒါသထြက္စိတ္တုိေနပံုနဲ႔ မွန္ကုိၾကည့္ရင္ မွန္ထဲမွာ အဲဒီအတုိင္းပဲ ျမင္ရပါလိမ့္မယ္။ အဲဒီၿပံဳးေပ်ာ္ရႊင္၀မ္းနည္းမႈ ေဒါသထြက္မႈေတြကုိ တျခားတစ္စံုတစ္ေယာက္က ဖန္ဆင္းေပးလုိ႔ မွန္ထဲမွာ ေပၚလာတာမဟုတ္ဘဲ မိမိတုိ႔ကုိယ္တုိင္ ဖန္ဆင္းလုိ႔ မိမိ တုိ႔ဖန္ဆင္းသလုိ မွန္ထဲမွာ ပံုရိပ္ေပၚလာျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒါေၾကာင့္ မိမိတုိ႔က မ်က္ေမွာက္မွာ သူတစ္ပါးေကာင္းစားေအာင္၊ သူတစ္ပါးအေပၚ စိတ္ထားေကာင္းနဲ႔ျပဳလုပ္ေပးရင္ အဲဒီျပဳလုပ္ေပးတဲ့ အရာေတြဟာ မိမိျပဳလုပ္တဲ့အတုိင္း မွန္တြင္ေပၚလာသလုိ ျပန္လည္ပံုေဖာ္ ေပးမွာမုိ႔ မိမိပံုေဖာ္ခဲ့တဲ့အတုိင္း ျပန္လည္ခံစားရပါလိမ့္မယ္။ မိမိက သူေတာ္ေကာင္း အလုပ္လုပ္ရင္ သူေတာ္  ေကာင္းအက်ိဳး ခံစားရမွာျဖစ္ၿပီး မိမိက သူယုတ္မာ အလုပ္လုပ္ရင္ သူယုတ္မာအက်ိဳးကုိ ခံစားရပါမယ္။ မိမိကအမ်ားအက်ိဳးလုပ္ေပးရင္ မိမိမွာလည္း အမ်ားကျပန္လည္ေပး ဆပ္ၾကမဲ့ ေကာင္းက်ိဳးေတြ ျပန္လည္ရရွိမွာပါ။

မိမိက ၾကည့္မွန္ထဲမွာ မ်က္ႏွာႀကီးရံႈ႕မဲျပၿပီး မွန္ထဲမွာ ၿပံဳရႊင္ေနတဲ့ပံုစံေလး ျပန္ေပၚလာခ်င္လုိ႔ေတာ့ မရသလုိ ဘယ္သူကမွလည္း လုပ္ေပးလုိ႔မရပါဘူး။ မိမိစိတ္က ျပဳလုပ္တဲ့အတုိင္း မိမိစိတ္မွာ ျပန္လည္ သက္ေရာက္လာ မွာျဖစ္သလုိ မိမိႏႈတ္၊ ကုိယ္တုိ႔နဲ႔ျပဳလုပ္ တဲ့အရာေတြကလည္း မိမိျပဳလုပ္ခဲ့သလုိ ေကာင္းတာဆုိရင္ ေကာင္းတာ ျပန္လာမွာျဖစ္ၿပီး မေကာင္းတာလုပ္ခဲ့ရင္ မေကာင္းတာေတြ ျပန္လာမွာပါ။ ဒါေၾကာင့္ လူခ်င္းတူေနေပမဲ့ လွတာ၊ ခ်မ္းသာတာ၊ ပညာတတ္တာ၊ စိတ္ထားေကာင္းတာ စတဲ့အခ်က္ေတြ ဟာ ကုိယ့္ျပဳလုပ္ခဲ့တဲ့ လုပ္ရပ္ေပၚမွာမူတည္ၿပီး အက်ိဳးေပးေနတာေၾကာင့္ ကြဲျပားေနရတာပါ။ တကယ္လုိ႔ လူအားလံုးကုိ ဖန္ဆင္းရွင္တစ္ဦးကသာ ဖန္ဆင္းေပးတာဆုိရင္ လူလူခ်င္းမုိ႔ က်န္တာေတြလည္း တူေနရပါလိမ့္မယ္။

မွန္ကို ၾကည့္လိုက္ရင္ မွန္က အရိပ္ျပန္ကန္တယ္ဆိုတဲ့ သီအိုရီကို လူတိုင္း လက္ခံပါတယ္။ ဒါက အေပၚယံ သေဘာ သိပ္ဆန္လွပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ မွန္ဆိုတဲ့အရာမွာ အဲ့လို ျပန္လည္ျမင္ရတဲ့ သေဘာ၊ ဂုဏ္သတၱိရွိေစဘို႔ ဖန္တီး ခံထားရတာ မဟုတ္ပါလား။ မိမိက မီးကို ကိုင္ရင္ ပူမယ္ ဆိုတာ-မွာ မီးဆိုတဲ့ အရာမွာ ပူတယ္ဆိုတဲ့ ဂုဏ္သတၱိနဲ႔ ျဖစ္တည္ေစထားတာ မဟုတ္ပါလား။ မီးကို ကိုင္သူ မ်ားဟာ ဘယ္ေလာက္ပဲ ကိုင္ကိုင္ မိမိရဲ႔ ကံအေလွ်ာက္သာ ပူမယ္ အဲ့ဒီထက္ ဆက္မပူဘူးဆိုတာမ်ိဳးလား။ ဖန္ဆင္းရွင္တစ္ပါးက ဖန္ဆင္းရင္ လူလူခ်င္းမို႔ အားလံုးက တူေနရမယ္ဆိုတာက ဘယ္အခ်က္ကို ဆိုလိုပါသလဲ။ ဆင္းရဲခ်မ္းသာ ကြာဟတာလား၊ အသားမဲျဖဴ ကြာဟတာလား--၊ ဒါေတြက အလြန္တရာမွ အေပၚယံဆန္လြန္းတဲ့ ေစဒကသာ ျဖစ္ပါတယ္။ “လူ” ဆိုတဲ့ အရာမွာ “လူ” ဆိုတဲ့ ဂုဏ္ရည္ဟာ အတူတူပင္ ျဖစ္ပါတယ္။ “လူ” ဟာ “ႏြား” မဟုတ္ပါ။ “လူ” ေက်ာက္ခဲ မဟုတ္ပါ။ လူရဲ႕သေဘာက အရည္ျပည့္ ေက်ာက္မ်က္လို ျဖစ္ၿပီး “အရည္ျပည့္သြားတဲ့ လူ”ဆိုရင္ ဘာမွမကြဲျပားေတာ့ပါ။ အရည္မျပည့္မွီ ေက်ာက္မ်က္ေတြဟာ သူ႔အရည္ အေသြးနဲ႔ သူရွိေနတာမို႔ လူမွာလည္း အရည္မျပည့္ေသးတဲ့ လူဟာ သူ႔အရည္နဲ႔သူ သူ႔ဒဂရီနဲ႔ ရွိေနတယ္ဆိုတဲ့ အရည္အေသြးမွာသာ ရပ္တည္ေနပါတယ္။ ဒါဟာလည္း အရည္အေသြးအလိုက္ ျဖစ္တည္ေနေစဘို႔ ျပဌာန္းခ်က္ ဒဂရီမ်ားသာျဖစ္ပါတယ္။ “လူ”ဆိုတဲ့ဂုဏ္မွာ မတူညီတာမ်ား ေတြ႔မိပါသလား။ ေဆြးေႏြးေပးေစလိုပါတယ္။

ဒကာေတာ္အေနနဲ႔ ကံတရားနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ ျမတ္ဗုဒၶရဲ႕ဆုိလိုခ်က္အမွန္ကို တစ္ကယ္နားမလည္ဘူးဆိုတာ ဒကာေတာ္ရဲ႕စာကုိၾကည့္ျပီး ခန္႔မွန္းလို႔ရပါတယ္။ ေစာဒကသေဘာနဲ႔ေဆြးေႏြးခ်င္တယ္ဆုိရင္ ဒီထက္ပိုၿပီး နားလည္ေအာင္ အားထုတ္ေစခ်င္ပါတယ္။ ျမတ္ဗုဒၶက ျဖစ္သမွ်အေၾကာင္း အားလုံးဟာ ကံေၾကာင့္ခ်ည္းျဖစ္ေနတယ္လုိ႔ ဆုိလိုတာမဟုတ္ပါဘူး။ ဥပမာအေနနဲ႔ ဆူးပုံကုိ ျမင္တဲ့လူတစ္ေယာက္ဟာ ဆူးစူးႏုိင္မွန္းသိရဲ႕နဲ႔ အဲဒီဆူးပုံကုိ တက္နင္းမယ္ဆုိရင္ အဲဒီလူဆူးစူးခံရတာဟာ ကံေၾကာင့္မဟုတ္ပါဘူး။ အဲဒီလိုဘဲ ဒကာေတာ္အေနနဲ႔ တစ္ေနရာကိုဘဲသြားဖုိ႔အတြက္ ေျခလွမ္း,လွမ္းတယ္ဆုိရင္လည္း အဲဒီေျခလွမ္းဟာ ဒကာေတာ္ရဲ႕အားထုတ္မႈေၾကာင့္ျဖစ္ေပၚလာတာပါ။ ကံတရားေၾကာင့္ မဟုတ္ပါဘူး။ အဲဒီသေဘာတရားကို အဂၤုတၱိဳရ္ပါဠိေတာ္၊ တိကနိပါတ္မွာ အတိအလင္းေဟာထားတာ ရွိပါတယ္။ ဒီေလာက္ဆုိရင္ မီးခဲကိုင္လုိ႔ပူတာဟာ ကံရွိသေလာက္ပူတာမဟုတ္ဘူးဆုိတာ ရွင္းၿပီထင္ပါတယ္။

ေနာက္တစ္ခ်က္အေနနဲ႔ ဒကာေတာ္ကေျပာတဲ့ လူဆုိတာအရည္အေသြးသာ မတူညီခ်င္ေနမယ္ “လူ”ဆုိတဲ့ဂုဏ္ရည္မွာ အားလုံးတူညီတယ္ဆုိတဲ့ စကားမွာ အဲဒီလိုအရည္အေသြးေတြ မတူညီတာက ဘာေၾကာင့္ပါလဲ? တခ်ိဳ႕ျဖဴတယ္ တခ်ိဳ႕မည္းတယ္ တခ်ိဳ႕ခ်မ္းသာတယ္ တခ်ိဳ႕ဆင္းရဲတယ္ အဲဒီလုိ အရည္အေသြးအားျဖင့္ ကြဲျပားေနတာက ဘုရားသခင္က ဖန္ဆင္းတာေၾကာင့္ဘဲလား? လူေတြအေပၚမွာ ေမတၱာထားပါတယ္ဆုိတဲ့ ဘုရားသခင္က ဘာေၾကာင့္တန္းတူညီတူ မဖန္ဆင္းတာလဲဆုိတာေတာ့ လူတုိင္းသိခ်င္ေနၾကတဲ့ ကိစၥပါ။ အေပၚယံဆန္တယ္ဆုိတဲ့ စကားနဲ႔ေရွာင္လႊဲဘုိ႔ မႀကိဳးစားေစခ်င္ပါဘူး။ စိတ္ေက်နပ္ေစမဲ့ အေျဖမ်ိဳး ေပးႏိုင္ဖုိ႔ေမွ်ာ္လင့္ပါ တယ္။ ေနာက္ၿပီး ဒကာေျပာတဲ့ “အရည္အေသြးျပည့္သြားတဲ့ လူ” ဆုိတာ ဘယ္လုိသတ္မွတ္ခ်က္ေတြနဲ႔ တုိင္းတာပါသလဲ? ဦးဇင္းတုိ႔ဘာသာမွာေတာ့ အရဟတၱဖိုလ္ရသြားတဲ့ ပုဂၢိဳလ္အားလုံးကုိ “၀ိမုတၱိရသကို ခံစားတဲ့သူ” အျဖစ္သတ္မွတ္ပါတယ္။

သက္ရွိမွာေတာင္ မိမိတုိ႔ဖန္ဆင္းျပဳလုပ္ထားတဲ့အတုိင္း ျပန္လည္ျဖစ္ေပၚေသးတာဆုိရင္ သက္မဲ့ေတြမွာလည္း အေၾကာင္းေၾကာင့္ အက်ိဳးတရားေတြ ျဖစ္ေပၚလာၾကတယ္ဆုိတာ ထူးေထြေျပာစရာလုိမယ္ မထင္ပါ။ ဥပမာ-သက္မဲ့ေတြမွာလည္း မုိးရြာရင္၊ ေျမၾသဇာ ရွိရင္ ျမက္ပင္ဟာ ေပါက္လာမွာျဖစ္သလုိ မုိးမရြာရင္ျဖစ္ေစ၊ ေျမၾသဇာ မရွိခဲ့ရင္ျဖစ္ေစ ျမက္ပင္ဟာ ေပါက္လာမွာ မဟုတ္ပါဘူး။ အဲဒါေၾကာင့္ သက္ရွိ၊ သက္မဲ့အရာအားလံုးဟာ အ ေၾကာင္းတရားေပၚမူတည္ၿပီး အက်ိဳးတရားေတြျဖစ္ လာၾကတာမုိ႔ မည္သူကမွ ဖန္ဆင္းေပးစရာ မလုိသလုိ ဖန္ဆင္းေပးလုိ႔လည္း မရပါဘူး။

ကုန္တုိက္တစ္ခုက Auto တံခါးတစ္ခ်ပ္ကို ၾကည့္ပါ။ ဒီခလုတ္ကို ႏွိပ္လုိက္တယ္ ဆိုတဲ့ အေၾကာင္းေၾကာင့္ တံခါးပြင့္သြားတယ္ဆုိတဲ့ အက်ိဳးဆက္၊ တံခါးပိတ္သြားတယ္ဆိုတဲ့ အက်ိဳးဆက္မ်ားကို ေတြ႔ရပါမယ္။ ခလုတ္ႏွိပ္တယ္ဆိုတဲ့ အေၾကာင္းေၾကာင့္ တံခါးပြင့္တယ္ဆိုတဲ့ အက်ိဳးဆက္ ဆိုတာ ျဖစ္တယ္။ အဲ့ဒီအေၾကာင္းေၾကာင့္ အဲ့ဒီအက်ိဳး ျဖစ္ေစဘို႔ ပညာရွင္တစ္ဦးက ဖန္တီး ထားျခင္း ျဖစ္တယ္။ သူ႔အလိုလို ျဖစ္ေနတာ မဟုတ္ပါ။ ဒါေၾကာင့္ ဦးဇင္းေျပာတဲ့ အေၾကာင္းေၾကာင့္ အက်ိဳးဆက္ ျဖစ္တယ္ဆိုတဲ့ သီအိုရီကို ဘယ္အရာက ျပဌာန္းထားပါသလဲ။ သို႔မဟုတ္ ဘာအသိ ဉာဏ္မွမရွိတဲ့ သဘာ၀တရားက ဖန္တီးထားပါသလား။

ဒကာေတာ္အေနနဲ႔ ဒီေနရာမွာ ဥတုနိယာမ၊ ဗီဇနိယာမ၊ ကမၼနိယာမ၊ စိတၱနိယာမ၊ ဓမၼနိယာမဆုိတဲ့ နိယာမ(၅)မ်ိဳးကို နားလည္ေအာင္ေလ့လာထားသင့္တယ္လုိ႔ အႀကံျပဳပါရေစ။ အားလုံးကို ရွင္းျပေနရင္ စာရွည္ေနမွာစုိးလို႔ ဗီဇနိယာမနဲ႔ဘဲ ဥပမာေပးျပီး ရွင္းျပပါ့မယ္။ မ်ိဳးေစ့လုိ႕ေခၚတဲ့ဗီဇဟာ သရက္ေစ့ဆုိရင္ သရက္ပင္ေပါက္မွာျဖစ္ျပီး မန္က်ည္းေစ့ဆုိရင္ မန္က်ည္းပင္ေပါက္ပါလိမ့္မယ္။ အဲဒီေနရာမွာ တစ္စုံေယာက္က ဖန္ဆင္းတာမ်ိဳးမဟုတ္ဘဲ မ်ိဳးေစ့ရဲနိယာမသေဘာတရားအရ သရက္ေစ့က သရက္ပင္ေပါက္တဲ့သေဘာပါ။ ဒါကို ဗီဇနိယာမလုိ႔ေခၚပါတယ္။ အဲဒီလိုဘဲ ကံတရားက အက်ိဳးေပးတဲ့အခါမွာ ေကာင္းတဲ့ကုသိုလ္ကံက ေကာင္းတဲ့အက်ိဳးတရားကိုျဖစ္ေစျပီး မေကာင္းတဲ့ကံက မေကာင္းတဲ့အက်ိဳးတရားကို ျဖစ္ေစပါတယ္။ အဲဒီလို အက်ိဳးေပးတဲ့ေနရာမွာ တစ္စုံတစ္ေယာက္ကေနျပီး စီမံအမိန္႔ေပးတာမ်ိဳးမဟုတ္ဘဲ ကမၼနိယာမသေဘာတရားအရ သူ႕အလိုလုိ အက်ိဳးေပးတာျဖစ္ပါတယ္။ ငရုတ္သီးစားရင္ စပ္တယ္ဆုိတယ္ဆုိတာ ငရုတ္သီးမွာစပ္ေစတဲ့အစြမ္းက ပါၿပီးသားမုိ႔ပါ။ တစ္စုံတစ္ေယာက္ကေနၿပီး ဒီပုဂၢဳိလ္စားရင္ စပ္ေစ ဟိုပုဂၢိဳလ္စားရင္ မစပ္ပါေစနဲ႔ဆုိျပီး အမိန္႔ေပးတာမ်ိဳးေၾကာင့္ မဟုတ္ပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ဒကာေျပာတဲ့ auto တံခါးမွာလည္း တံခါးျဖစ္ေပၚလာေအာင္ ျပဳလုပ္ထားျခင္းသည္ အေၾကာင္း တံခါးျဖစ္ေပၚလာျခင္းသည္ အက်ိဳးတရားပါ။ အဲဒီတံခါးကုိ ဘယ္သူမွမဖြင့္ဘဲဒီအတုိင္းဘဲထားရင္ ပြင့္လာစရာအေၾကာင္းမရွိပါဘူး။ တစ္ေယာက္ေယာက္က ဖြင့္လုိက္မွသာလွ်င္ ပြင့္လာမွာပါ။ တစ္စုံတစ္ေယာက္ပေယာဂေၾကာင့္ ပြင့္လာတယ္ဆုိရင္ အဲဒီအားထုတ္မႈပေယာဂသည္အေၾကာင္း ပြင့္လာျခင္းသည္ အက်ိဳးတရားလို႔ မွတ္ထားေစခ်င္ပါတယ္။

၂။ လူသားေတြရဲ႕ ခႏၶာကုိယ္ဓာတ္သဘာ၀ႀကီးက အသားစားမွျဖစ္မယ္၊ အသားစားမွ လုိအပ္တဲ့ခႏၶာကုိယ္ စြမ္း အားေတြရွိၿပီး က်န္းမာအသက္ရွည္မယ္ဆုိရင္ အသားကုိစားႏုိင္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ မိမိစားမဲ့အသားဟာ သူ႔ဘာ သာသူ ဘယ္လုိပံုစံနဲ႔ျဖစ္ေစေသၿပီး သားသတၱ၀ါ ျဖစ္ေနရပါမယ္။ မိမိကုိယ္တုိင္လည္း တိရစၦာန္ကုိ မသတ္ရသလုိ သူတစ္ပါးကုိလည္း မသတ္ခုိင္းရ၊ မိမိစားမွာ ဆုိၿပီးေတာ့လည္း သူတစ္ပါးက ျပဳလုပ္မေပးရ၊ မိမိပေယာဂ လံုး၀မပါရပါ။ အဲဒီလုိဆုိရင္ေတာ့ မိမိစားတဲ့အသားရဲ႕ သက္ရွိတိရစၦာန္ ဟာ မိမိနဲ႔မည္သုိ႔မည္မွ်မွ ပတ္သတ္မႈ မရွိ တဲ့အတြက္ အျပစ္မရွိပါေပ။ အဲဒီလုိမဟုတ္ဘဲ မိမိပေယာဂတစ္ခုခုပါခဲ့ရင္ ျဖစ္ေစ၊ မိမိေရွ႕မွာသတ္ေနတာကုိ ျမင္ေနရတဲ့ အသားငါးကုိျဖစ္ေစ၊ မိမိႀကိဳတင္မွာထားလုိ႔ သူတစ္ပါးက သတ္ေပးလုိက္ရင္ျဖစ္ေစ အဲဒီလုိ အသားငါးမ်ားကုိ စားမယ္ဆုိရင္ေတာ့ မိမိမွာလည္း အျပစ္ရွိတာမုိ႔ ကံၾကမၼာဆုိးနဲ႔ ရင္ဆုိင္ရပါလိမ့္မယ္။ တခ်ိဳ႕ေသာလူေတြဟာ အသားငါးေတာ့ မစားၾကပါဘူး။ ဒါေပမဲ့ စိတ္ဓာတ္က်ေတာ့ ညစ္ပစ္ယုတ္မာၾကပါတယ္။ အဲဒီလို လူေတြနဲ႔စာရင္ စိတ္ဓာတ္ေကာင္းၿပီး အသားငါးစားတဲ့လူေတြကုိ လူေကာင္းလုိ႔ ေခၚႏုိင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ မိမိခႏၶာကုိယ္ ႀကီးဟာ အသားငါးစားမွ က်န္းမာ သက္ရွည္မွာမုိ႔ျဖစ္ေစ၊ သစ္သီးသစ္ရြက္နဲ႔ အသက္ ဆက္ဖုိ႔မျဖစ္ႏုိင္ရင္ျဖစ္ေစ စိတ္ဓာတ္ေကာင္းဖုိ႔သည္ အဓိကအက်ဆံုးျဖစ္တာမုိ႔ မိမိပေယာဂမပါတဲ့ အသားငါးဆုိ စားခ်င္ပါက စားႏိုင္ၾကပါတယ္။

ဘုန္းႀကီးေက်ာင္း ေဆာက္တာဟာ ဘာကို ရည္ရြယ္ၿပီး ေဆာက္ပါသလဲ။ ဘုန္းႀကီးေနဘို႔ မဟုတ္ပါလား။ ဘာ ရည္ရြယ္ခ်က္မွမရွိဘဲ ေနခ်င္သူေနဆိုၿပီး ေဆာက္တာမ်ားလား၊ သို႔မဟုတ္ ေနခ်င္ သူေနပါေစလို႔ ေဆာက္ထားတဲ့ အေဆာက္အဦးမ်ိဳးမွာ ဘုန္းႀကီးေတြက တက္ေနတာမ်ားလား။ အဲ့လို ဆင္ျခင္မိရင္ စားသံုးသူဆိုတာ မရွိဘဲ ဘယ္သူက သတၱ၀ါေတြကို သတ္ေနမွာလဲ။ ဆြမ္းခ်က္တဲ့ လူေတြက ၿမိဳ႔ေတြမွာ မဟုတ္ဘဲ ေတာရြာမ်ား အသားငါးဆိုင္မ်ား မရွိရာ အရပ္က ဘုန္ႀကီးေက်ာင္းမ်ားကို ဆြမ္းပို႔တဲ့ အခါ၊ အလႈလုပ္တဲ့အခါ သတ္ျဖတ္ခ်က္ျပဳတ္ၿပီး ပို႔တဲ့ အသားမ်ားဟာ ဘုန္းႀကီးကို စားဦးစားဖ်ားေပးဘို႔ မရည္ရြယ္ထားဘူလား။ ဒီလိုရည္ရြယ္ထားတဲ့ ေစတနာမ်ားကို ဘုန္းႀကီးမ်ားက မသိတာလား၊ မသိဟန္ေဆာင္ေနတာမ်ားလားလို႔ ေမးစာရာေတြ အမ်ားႀကီး ျဖစ္လာျပန္ၿပီ ဦးဇင္း လူေတြဟာ သူတို႔ၾကည္ညိဳတဲ့ ဆရာသမားမ်ားကို စားေကာင္းေသာက္ဖြယ္မ်ားကို ေစတနာထားၿပီး ရည္ရြယ္ခ်က္နဲ႔ကို ေကၽြးေလ့ရွိပါတယ္။ ရြာက ဘုန္းႀကီးေက်ာင္းမွာ ဟင္းေလးမ်ိဳးမပါရင္ ဘုန္းမေပးပါ။ ဟင္းမေကာင္း ရင္လည္း ဒကာဒကာမမ်ားကို ႀကိမ္းေမာင္းတာမ်ားလည္း ေျမာက္ျမားစြာပါ။ ဒါေတြကိုေရာ ဦးဇင္းက ဘယ္လုိသေဘာရပါသလဲ။

ဟင္းမေကာင္းရင္ ဒကာ ဒကာမေတြကို ႀကိမ္းေမာင္းတယ္ဆုိရင္ေတာ့ အဲဒီလုပ္ရပ္ဟာ လုပ္တဲ့ဘုန္းႀကီးနဲ႔ပဲသက္ဆုိင္ပါတယ္။ ဗုဒၶဘာသာ၀င္အားလုံးကုိ ကိုယ္စားမျပဳဘူးဆုိတာ ခြဲျခားနားလည္ေစခ်င္ပါတယ္။ ျမတ္စြာဘုရားရွင္က အဲဒီလိုႀကိမ္းေမာင္းရမယ္လုိ႔ ဘယ္တုန္းကမွ မေဟာခဲ႕ဘူးသလို စားေကာင္းတဲ့(အပ္စပ္တဲ့)အသားနဲ႔ မစားေကာင္းတဲ့ (မအပ္စပ္တဲ့)အသားဆုိတာ ခြဲျခားျပီးသတ္မွတ္ေပးေတာ္မူခဲ့ပါတယ္။ ဆင္သား၊ ေခြးသား၊ ေျမြသားစတဲ့ အသားႀကီးဆယ္မ်ိဳးကိုေတာ့ ရဟန္းေတြအေနနဲ႔မစားေကာင္းသလို အရုိး အေရေတြကအစ အသုံးမျပဳဖို႔ သိကၡာပုဒ္ပညတ္ေတာ္မူခဲ့ပါတယ္။ အသားႀကီးဆယ္မ်ိဳးမွလြတ္ကင္းတဲ့ တစ္ျခားအသားေတြကိုေတာ့ အစြန္း(၃)ပါးလြတ္တယ္ဆုိရင္ စားရန္အပ္စပ္ပါတယ္။

အစြန္း(၃)ပါးဆုိတာက …..

(၁) ကိုယ့္အတြက္ရည္မွန္းၿပီး သတ္ျဖတ္တာကို ကိုယ္တုိင္ျမင္တဲ့အသား

(၂) ကုိယ့္အတြက္သတ္ျဖတ္တယ္လို႔ ကိုယ္တုိင္ၾကားရတဲ့အသား

(၃) ကိုယ့္အတြက္သတ္ျဖတ္တယ္ဆုိတာ ကိုယ္တုိင္က ယုံမွားသံသယျဖစ္တဲ့အသား

အဲဒီလို အသားမ်ိဳးေတြကို မစားေကာင္းပါဘူး။ အဲဒီအစြန္းသုံးပါးလြတ္ကင္းတယ္ဆုိရင္ေတာ့ စားဖုိ႔ရန္အပ္စပ္တယ္ဆုိတာ ျမတ္စြာဘုရားရွင္က မိန္႔ေတာ္မူျပီးသားပါ။ မလြတ္ဘဲနဲ႔စားတယ္ဆုိရင္ စားတဲ့သူရဲ႕အျပစ္သာျဖစ္ျပီး ဘာသာတရားရဲ႕သတ္မွတ္ခ်က္မဟုတ္ဘူးဆိုတာ ဒကာေတာ္ သေဘာေပါက္ေစခ်င္ပါတယ္။ ဥပမာ-ဒကာတုိ႔ရဲ႕ဘာသာတရားမွာ လူကိုမသတ္ဖုိ႔ ဘုရားသခင္က တားျမစ္ထားတယ္ဆုိပါေတာ့။ အဲဒါကို ဒကာတုိ႔ရဲ႕ဘာသာ၀င္တစ္ဦးဦးက လူသတ္မႈက်ဴးလြန္တယ္ဆိုုရင္ ဘုရားသခင္ရဲ႕အျပစ္မဟုတ္သလုိ ဘာသာ၀င္အားလုံးရဲ႕အျပစ္မဟုတ္ပါဘူး။ က်ဴးလြန္တဲ့သူရဲ႕ အျပစ္ပါပဲ။ အခုလည္း အဲဒီသေဘာတရားကို ခြဲျခားသိျမင္ပါလို႔ တုိက္တြန္းပါရေစ။

၃။ ေရကန္ထဲကုိ ေက်ာက္ခဲတစ္လံုး ပစ္လုိက္တဲ့အခါ အဲဒီေက်ာက္ခဲပစ္ခ်လုိက္တဲ့ အရွိန္ေၾကာင့္ ေရေလးေတြ ဟာ နေဘးကုိ လြင့္စင္သြားၾကေပမဲ့ အခ်ိန္တန္တဲ့အခါက်ေတာ့ အဲဒီပစ္လုိက္တဲ့ ေက်ာက္ခဲဆီကုိပဲ ေရေလးေတြ ျပန္လာၾကပါတယ္။ ေဘာလံုး တစ္လံုးနဲ႔ နံရံတစ္ခုကုိ ကန္လုိက္တဲ့အခါ မိမိကန္လုိက္တဲ့ေဘာလံုးေလးဟာ နံရံကုိမွန္ၿပီး မိမိဆီကုိပဲ ျပန္လာသလုိ မိမိလုပ္တဲ့ ေကာင္းကံမေကာင္းကံဟာ မိမိဆီပဲျပန္လာၾကတာမုိ႔ အဲဒါကုိ မလြဲမေသြ ခံစားၾကရပါတယ္။ မိမိက ေကာင္းတာလုပ္ရင္ ေကာင္း က်ိဳးေတြျပန္လာမွာျဖစ္သလုိ မေကာင္းတာ လုပ္ရင္ မေကာင္းက်ိဳးေတြ မိမိဆီကုိ ျပန္လာမွာ အမွန္ပါ။ ဒါေတြဟာ သဘာ၀တရား တစ္ခုပဲမုိ႔ မည္သူကမွ ဖန္ ဆင္းေပးျခင္း မဟုတ္ပါ။

အဲ့ေလာက္တိက်ၿပီး ေဖါက္ျပန္ျခင္းမရွိတဲ့ နိယာမကို ဘာအသိဉာဏ္မွမရွိတဲ့ သဘာ၀က ျပဌာန္းထားတယ္ဆိုတာ ျဖစ္ႏုိင္ပါသလားလို႔ အေပၚမွာ ေဆြးေႏြးထားပါတယ္။ ဆက္ေမးပါရေစ-၊ ဦးဇင္း သံုးေနတဲ့ ကြန္ျပဴတာမွာ ဘယ္ခလုတ္ကို ႏွိပ္ရင္- က ႀကီးေပၚမယ္။ ဘယ္ခလုတ္ကို ႏွိပ္ရင္ ခ ေကြး ေပၚမယ္-၊ ဆိုတာကို ဦးဇင္းက သိတယ္။ သိလုိ႔လိုရာကို ႏွိပ္တယ္။ ခလုတ္ႏွိပ္ျခင္း အေၾကာင္းေၾကာင့္ အႏွိပ္ခံရတဲ့ အက်ိဳးဆက္ စာေတြ ေပၚလာတယ္။ အဲ့ဒီျဖစ္စဥ္မွာ ဒီခလုတ္ကို ႏွိပ္ရင္ ဒီစာလံုး ေပၚမယ္ဆိုတဲ့ အရာဟာ- ကြန္ျပဴတာတစ္လံုးကို ထုတ္လုပ္လိုက္တာနဲ႔ သူ႔ဟာသူ သဘာ၀အေလွ်ာက္ ျဖစ္ေပၚၿပီးသားလား- သို႔မဟုတ္ ပညာရွင္တစ္ဦးဦးက အဲ့ဒီ ပရိုဂရမ္ကို ထည့္ေပးထားတာလားဆိုတာေလးကို ဦးဇင္း ျပန္လည္ေဆြးေႏြးေပးေစလိုပါတယ္။

ဒကာေတာ္ရဲ႕ ဒီေမးခြန္းကေတာ့ အေပၚမွာလည္းပါခဲ့ျပီးျဖစ္တဲ့အတြက္ အေပၚမွာေျဖဆုိထားတဲ႕ အေျဖေတြနဲ႔လုံေလာက္ျပီလုိ႔ ထင္ပါတယ္။ ပရုိဂရမ္ထည့္သြင္းျခင္းသည္လည္း အေၾကာင္းတရားထဲမွာပါ၀င္ပါတယ္။ ကြန္ပ်ဴတာခလုပ္ကုိႏွိပ္ျခင္းသည္ စာလုံးတစ္ခုေပၚလာျခင္းရဲ႕ နီးေသာအေၾကာင္းျဖစ္တယ္ဆုိရင္ ပရုိဂရမ္ထည့္သြင္းထားျခင္း၊ ကြန္ပ်ဴတာတီထြင္ျခင္းစတဲ့ အေၾကာင္းတရားေတြက ေ၀းေသာအေၾကာင္းတရားေတြပါ။

အဲဒီလုိ မိမိလုပ္တဲ့လုပ္ရပ္ေတြ မိမိဆီကုိ အက်ိဳးေပးရန္ျပန္လာတဲ့အခါမွာ ေအာက္ပါအတုိင္း (၄)မ်ိဳးထဲက တစ္မ်ိဳးမ်ိဳးနဲ႔ေတာ့ ျပန္လာၾကပါတယ္။


၁။ တခ်ိဳ႕ ေကာင္းကံမေကာင္းကံေတြဟာ မ်က္ေမွာက္ဘ၀မွာ အက်ိဳးေပးတယ္။

၂။ တခ်ိဳ႕ ေကာင္းကံမေကာင္းကံေတြဟာ ဒုတိယဘ၀မွာ အက်ိဳးေပးတယ္။

၃။ တခ်ိဳ႕ ေကာင္းကံမေကာင္းကံေတြဟာ တတိယဘ၀ကေန ပန္းတုိင္ေရာက္တဲ့အထိ အက်ိဳးေပးတယ္။

၄။ တခ်ိဳ႕ ေကာင္းကံမေကာင္းကံေတြဟာ အက်ိဳးေပးခြင့္မရလုိက္လုိ႔ ေပ်ာက္ပ်က္သြားတတ္ပါတယ္။ ဥပမာ-ေကာင္းမႈေသးေလးဟာ ေကာင္းမႈႀကီးအက်ိဳးေပးခြင့္ရွိလာတဲ့အခါ ေကာင္းမႈႀကီးအက်ိဳးေပးေနလုိ႔ ေကာင္းမႈ ေလးဟာ အက်ိဳးေပးခြင့္မရဘဲ ေပ်ာက္ပ်က္သြားတာမ်ိဳးကုိ ဆုိလုိျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ ကိေလသာခ်ဳပ္ၿငိမ္းၿပီးသား ရဟႏၱာအရွင္ျမတ္ေတြဟာ ေရွ႕ဆက္ဘ၀ျဖစ္စရာ မရွိေတာ့လုိ႔ ေကာင္းက်ိဳး ခံစားရ မွာ မဟုတ္ေတာ့တဲ့အတြက္ သူတုိ႔ဘာသာ ေအးေဆးေနႏုိင္ၾက ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ အဲဒီလုိမေနၾကဘဲ သာမန္ ရဟန္းမ်ားလုပ္တဲ့ ဆြမ္းစားေက်ာင္းတာ၀န္၊ အိမ္သာေဆးတာ၀န္ေတြကအစ အမ်ား အက်ိဳးျပဳ လုပ္ေပးၾကတာကုိ အတုယူတတ္မယ္ဆုိရင္ မိမိတုိ႔လုိ ဘ၀အဆံုးမသတ္ေသးဘဲ ေရွ႕ဆက္ေလွ်ာက္ရဦးမဲ့ မိမိတုိ႔ဟာ ပုိမုိၿပီးေတာင္ အမ်ားအက်ိဳး ေကာင္းမႈမ်ားကုိ ျပဳလုပ္ေပးသင့္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ရဟႏၱာအရွင္ျမတ္မ်ားကုိ အတုယူၿပီး မိမိတုိ႔ ဟာ ေကာင္းက်ိဳးမ်ားခံစားရဖုိ႔ ရွိေသးတာေၾကာင့္ အသက္ရွင္စဥ္ေလးမွာ ေကာင္းမႈမ်ားနဲ႔ ဘ၀ကုိ အဆံုးသတ္ႏုိင္ေအာင္ ႀကိဳးစားၾကပါလိမ့္မယ္။ ယခု ေအာက္ဆံုးကံ (၄) မ်ိဳး အေၾကာင္းကေတာ့ ျမန္မာ ဗုဒၶဘာသာ မ်ားအတြက္ သီးသန္႔ထပ္ျဖည့္ စြက္ေပးလုိက္တာပါ။

အဲ့ဒီလို ေရွ႔က ကံေၾကာင့္ခ်ည္း ျဖစ္တယ္ဆိုရင္- က်ားတစ္ေကာင္အတြက္ တိရိစၦာန္ဘ၀၊ ငရဲဘ၀က လြတ္ပါဦးမလား၊ သူဟာ ေရွ႔ က ကံမေကာင္းခဲ့လို႔ တိရိစၦာန္ျဖစ္ရတယ္- ျဖစ္တဲ့ ဘ၀မွာလည္း သူ႔အသက္ကိုခ်ည္း သတ္သတ္ၿပီး စားေနရတယ္။ (ျမက္စားလို႔ လည္း မျဖစ္)-၊ ဒီေတာ့ သူ႔အသက္ကို ေန႔စဥ္သတ္ျဖတ္စားေနတဲ့ အကု သိုလ္က ထပ္ဆင့္ထပ္ဆင့္ ေန႔စဥ္ ျဖစ္ေနတယ္။ ၿပီးေတာ့ သူ႔သားသမီးေတြကိုလည္း သူတစ္ပါးအသက္ကို သတ္နည္းကို သင္ေပးေသး တယ္။ သူတစ္ပါး အသက္ကို ေန႔စဥ္သတ္တဲ့ အကု သိုလ္ကံ။ သူတစ္ပါးအသက္ကို ရက္ရက္စက္စက္ သတ္ဘို႔ သင္ေပးတဲ့ အသက္သတ္ဘို႔ လမ္းျပေပးျခင္း အကုသိုလ္ကံ--၊ ေတြ ထပ္ေနေတာ့ သူ႔အတြက္ သံုးဆယ့္တစ္ဘံုမွာ လူ႔ဘံုေလာက္ကို ဘယ္လိုမ်ား ေရာက္ပါေတာ့မလဲ။ (ေရွးဘ၀ကလည္း ကံနည္းခဲ့လို႔ တိရိစၦာန္ျဖစ္ရၿပီ။ အခုဘ၀မွာလည္း ကုသိုလ္ျပဳလုပ္ဘို႔ အခြင့္အေရးမရွိ- အခုဘ၀ေၾကာင့္ ဆက္တိုက္ ဆိုးရတဲ့ကံက နဂိုက မေကာင္းခဲ့တဲ့ ကံေပၚမွာဆင့္ေနေတာ့- သူဟာ ဘယ္ေတာ့မ်ား ျမင့္တဲ့ဘံုေတြဆီကို ေရာက္ပါေတာ့မလဲ။ ယုတၱိရွိရွိေလး ဆင္ျခင္ ေဆြးေႏြးေပးေစလိုပါတယ္။

အင္း က်ားတစ္ေကာင္ဟာ ပထမဘ၀မွာ မေကာင္းတာလုပ္ခဲ့လုိ႔ ဒုတိယဘ၀မွာ မေကာင္းတဲ့ဘ၀ကုိေရာက္ၿပီး မေကာင္းတာေတြကုိ ထပ္လုပ္ခဲ့ေသာ္လည္း သူ႕ရဲ႕ အရင္ဘ၀ေတြက အက်ိဳးေပးစရာကံေတြ ရွိပါေသးတယ္။ တတိယဘ၀ကေန ပန္းတုိင္ေရာက္တဲ့အထိ အက်ိဳးေပးတဲ့ကံဟာ ဒီဘ၀ဟာ မေကာင္းတာလုပ္ေပးမဲ့ အဲဒီကံက ေနာက္မွအက်ိဳးေပးၿပီး အရင္အရင္ဘ၀က ေကာင္းတဲ့အက်ိဳးေပးရွိေနႏုိင္တာေၾကာင့္ ေနာက္ဘ၀မွာ ဘာျဖစ္မယ္ဆုိတာ ေသခ်ာေပါက္ ေျပာလုိ႔မရပါဘူး။ ဥပမာ-အဇာတသတ္မင္းဟာ ဒီဘ၀မွာ အဖသတ္တဲ့မေကာင္းမႈေၾကာင့္ သူဟာ ငရဲကုိက်ခဲ့ရပါတယ္။ ငရဲက်တဲ့အခါမွာလည္း သူ႔မွာ ေကာင္းကံလုပ္စရာမရွိပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ သူဟာ ေနာက္ဘ၀က်ရင္လည္း မေကာင္းတဲ့ဘံုကုိ ေရာက္မယ္လုိ႔ ထင္ၾကပါလိမ့္မယ္။ ဒါေပမဲ့ သူ႔မွာ တတိယဘ၀ကေန ပန္းတုိင္ေရာက္တဲ့အထိ အက်ိဳးေပးမဲ့ ေကာင္းမႈကံမ်ားရွိေနေသးတာေၾကာင့္ အဲဒီကံကအက်ိဳးေပးလုိက္ရင္ သူဟာ ေကာင္းတဲ့ဘံုမွာေရာက္ၿပီး ေကာင္းတဲ့ဘ၀ကုိျပန္လည္ခံစားရပါလိမ့္မယ္။ မေကာင္းတဲ့ဘံုကုိေရာက္ၿပီးရင္ မေကာင္းတဲ့ဘုံကုိထပ္ေရာက္ဖုိ႔က မ်ားတယ္ဆုိတာ မွန္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္လည္း ျမတ္ဗုဒၶက အပါယ္ေလးပါးက်သြားရင္ အေပၚကုိျပန္တတ္ဖုိ႔ရာ မလြယ္ကူတာေၾကာင့္ အေပၚကုိေရာက္ေနတုန္းမွာ ေအာက္ကုိျပန္မေရာက္ေအာင္ ျပဳလုပ္ေနထုိင္ၾကပါလုိ႔ မိန္႔ၾကားခဲ့ျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။

၄။ တကယ္ေတာ့ ဗုဒၶဆုိတာ ကိေလသာအေမွာင္ေတြထဲကေန ရုန္းကန္ႏုိးထလာသူ၊ ကိေလသာ အေမွာင္ေတြကုိ တြန္းလွန္ႏုိင္သူ၊ ေလာကရွိအရာအားလံုးကုိ အမွန္တကယ္ သိျမင္သူ၊ မေကာင္းမႈအားလံုးကုိ ပယ္ထုတ္ခဲ့သူ ျဖစ္ပါတယ္။ ေရွ႕ယခင္ကလည္း ဒီလုိဗုဒၶေတြအမ်ားႀကီးျဖစ္ခဲ့သလုိ အနာဂတ္မွာလည္း ျဖစ္ၾကပါလိမ့္ဦးမယ္။ ဗုဒၶဆုိတာ မသိတာမရွိတဲ့ သဗၺညဳတဉာဏ္ ပုိင္ရွင္ရရွိသူမ်ား ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါျပင္ ဗုဒၶဟာ သူတစ္ပါးအေပၚ သနားကရုဏာႀကီးမားသူျဖစ္ၿပီး သမာသမတ္စိတ္ထားေကာင္းနဲ႔ျပည့္စံုသူ ျဖစ္ပါတယ္။ ဗုဒၶဟာ ေရွးယခင္ကျဖစ္ခဲ့တဲ့အရာေတြကုိ မွတ္မိျခင္း ပုေဗၺနိ၀ါသႏုႆတိဉာဏ္။ နတ္မ်က္စိကဲ့သုိ႔ အေ၀းကုိ ေဖာက္ထြင္း သိျမင္ႏုိင္ေသာ ဒိဗၺစကၡဳဉာဏ္။ ကိေလသာႏူနာအားလံုးကုိ ပယ္သတ္ႏုိင္ေသာ အာသ၀ကၡယဉာဏ္ (၃)မ်ိဳးကုိ ရရွိထားပါတယ္။

ဒီေလာက္ သိေနတယ္ဆိုရင္ သူ႔အသက္မသတ္ရ ဥပေဒကို ဘာေၾကာင့္ ထုတ္ျပန္ခဲ့တာလဲ။ သာမန္ သိပၸံပညာရွင္ေတြေတာင္ မ်က္ႏွာသစ္လိုက္ရင္ မ်က္လံုးထဲက သက္ရွိ (ပိုးမႊားေလး)ေတြ ေသရတာကို သိေနတာပဲ။ မျမင္လို႔မသိလို႔သတ္မိရင္ ကံမသင့္ႏိုင္ဆိုတဲ့ ဆင္ေျခကို လက္ခံႏိုင္ေပမယ့္-၊ ဗုဒၶဆိုတာ အကုန္သိေနသူဆိုေတာ့ - လမ္းေလွ်ာက္လို႔ နင္းမိရင္ သက္ရွိေတြေသမယ္။ မ်က္ႏွာသစ္ရင္ မ်က္ႏွာေပၚက သက္ရွိေတြေသမယ္ဆိုတာ သူသိေနလွ်က္နဲ႔ သူကိုယ္တိုင္က သက္ရွိေတြ ေသေစမယ့္ ျပဳမူခ်က္မ်ားကို ဘာေၾကာင့္ ေန႔စဥ္ေဆာင္ရြက္ ေနတာလဲ။ ကရုဏာရွင္ ျဖစ္တယ္ဆိုတဲ့ ဆက္တိုက္ေဖၚျပပါ စကားအရ- လူေတြေရွ႔မွာ ျမင္ႏိုင္တာကို ကရုဏာထားျပၿပီး လူေတြမျမင္ႏိုင္ဘဲ သူ႔ေလာက္ဉာဏ္ရွိသူမွ ျမင္ႏိုင္တဲ့ သက္ရွိေတြကို ေသခ်င္ေသေတာ့ ငါေတာ့ မ်က္ႏွာမသစ္ဘဲ မေနႏိုင္ဘူးဆိုတဲ့သေဘာ ေန႔စဥ္ သတ္ေနရတာက- အဲ့ဒီ သက္ရွိေလးေတြကို ကရုဏာမထားႏိုင္ အားလို႔လား- ဆိုတာေလးကို ေဆြးေႏြးေစလိုပါတယ္။

ဒကာေတာ္ကုိဘဲ အရင္ဆုံးေမးခြန္းတစ္ခု ျပန္ေမးပါရေစ။ ဒကာေတာ္ နံနက္တုိင္း မ်က္ႏွာသစ္တဲ့အခါမွာ မ်က္ႏွာကအညစ္ေၾကးကုိ စင္ၾကယ္လုိတဲ့စိတ္ေၾကာင့္ မ်က္ႏွာသစ္တာလား? ဒါမွမဟုတ္ ပုိးမႊားစတဲ့သတၱ၀ါေတြ ေသေစလိုတဲ့စိတ္နဲ႔ မ်က္ႏွာသစ္ေနတာလား?  ျမတ္စြာဘုရားရွင္ လက္ထက္ေတာ္အခါက စကၡဳပါလမေထရ္ဟာ လမ္းေလွ်ာက္တဲ့အခါမွာ ပုိးမႊားစတဲ့သတၱ၀ါေတြကို မေတာ္တဆတက္နင္းမိျပီး ပုိးမႊားေတြေသကုန္လုိ႔ တစ္ျခားရဟန္းေတြက စကၡဳပါလမေထရ္ကုိ ပါဏာတိပါတကံျဖင့္ စြပ္စြဲၾကပါတယ္။ ျမတ္စြာဘုရားရွင္ကုိ ေလွ်ာက္ထားေတာ့ ဘုရားရွင္က စကၡဳပါလမေထရ္မွာ ပုိးမႊားေတြကုိ ေသေစလုိတဲ့စိတ္မရွိတာေၾကာင့္ ပါဏာတိပါတကံမထုိက္ေၾကာင္း မိန္႔ၾကားေတာ္မူခဲ့ပါတယ္။ ျမတ္စြာဘုရားရွင္မွာလည္း သတၱ၀ါေတြရဲ႕အသက္ကုိ သတ္လုိစိတ္မရွိဘူးဆိုတာေတာ့ အထူးေျပာစရာေတာင္လုိမယ္မထင္ပါဘူး။ ဒကာေတာ္ေျပာသလုိဆုိရင္ သတၱ၀ါေတြရဲ႕အသက္ကုိ မသတ္ဖုိ႔တားျမစ္ထားတာသည္ပင္ အျပစ္တစ္ခုလုိျဖစ္ေနတယ္။ သူတစ္ပါးအသက္ကုိ သတ္တာနဲ႔မသတ္တာ ဘယ္ဟာကုိပိုျပီး အျပစ္ကင္းတယ္ဆုိတာ ဒကာေတာ္လည္း စဥ္းစားတတ္မွာပါ။ မျမင္ရတဲ့သက္ရွိေလးေတြကုိ ကရုဏာမထားနဲ႔လုိ႔ တစ္ခါမွ ဘုရားရွင္ကမေဟာခဲ့ပါ။ ဒကာေတာ္ေျပာသလို မ်က္ႏွာသစ္ျခင္းေၾကာင့္ျဖစ္ေစ၊ တစ္ျခားအေၾကာင္းတစ္ခုခုေၾကာင့္ျဖစ္ေစ ကိုယ္ကသတ္လုိစိတ္မရွိပါဘဲ မေတာ္တဆ ပုိးမႊားစေသာ သတၱ၀ါေတြေသႏိုင္တာကို သိေတာ္မူလို႔လည္း သတ္လုိစိတ္မရွိရင္ ပါဏာတိပါတကံမေျမာက္ေၾကာင္း၊ ဘယ္လုိအဂၤါေတြနဲ႔ ျပည့္စုံမွသာ ကံေျမာက္ေၾကာင္း ေဟာၾကားေတာ္မူခဲ့တာပါ။ သတ္လုိစိတ္နဲ႔ဆုိရင္ ေသးငယ္ေသာပုိးမႊား ျခပုန္းကအစ မသတ္ဖုိ႔ အတိအလင္းေဟာၾကားေတာ္မူခဲ့တာရွိပါတယ္။ ဒီလုိ ျမတ္ဗုဒၶက ေဟာၾကားခဲ့တာကလည္း သူက ဖန္တီးျပဳလုပ္ေပးတာ မဟုတ္ဘဲ သူ႔သဘာ၀နဲ႔သူ အျပစ္မရွိတာကုိျမင္လုိ႔ ေျပာျပခဲ့တာပါ။ ဒီေလာက္ဆုိရင္ ျမတ္စြာဘုရားရွင္ရဲ႕ ကရုဏာေတာ္နဲ႔ပတ္သက္ၿပီး သံသယရွိစရာလုိမယ္မထင္ပါဘူး။

ျမတ္ဗုဒၶဟာ သူရရွိတဲ့ အဘိဉာဏ္တန္ခုိးေတြကုိ လူေတြယဥ္ေက်းလာေအာင္၊ လူေတြကုိ ထိန္းခ်ဳပ္ႏုိင္ေအာင္ အတြက္ အသံုးမျပဳခဲ့ဘဲ တရားေဟာတဲ့အခါ၊ နာယူသူအား ဘယ္လုိတရားမ်ိဳးေဟာရင္ ပုိအက်ိဳးမ်ားမလဲ၊ ဘယ္လုိတရားနဲ႔ ထုိက္တန္သလဲ၊ ဘယ္သူဟာ ဘယ္ခ်ိန္မွာ တရားထူးရတဲ့သူျဖစ္မလဲဆုိတဲ့ အမ်ားတရားရရွိဖုိ႔ အတြက္ေတာ့ တစ္ခါတရံမွာ သူရရွိထားတဲ့ အဘိဉာဏ္ တန္ခုိးမ်ားကုိ အသံုးျပဳၿပီး ေဟာၾကား လမ္းညႊန္ေပးေလ့ ရွိပါတယ္။ ဒါျပင္ ဗုဒၶဟာ တစ္ကမၻာလံုးဆုိင္ရာ အမွန္တရားမ်ားျဖစ္တဲ့ ဆင္းရဲျခင္းအမွန္၊ ဆင္းရဲျခင္းျဖစ္ ေၾကာင္း အမွန္တရား၊ ဆင္းရဲခ်ဳပ္ၿငိမ္းျခင္းအမွန္တရား။ ဆင္းရဲခ်ဳပ္ၿငိမ္းရာသုိ႔ ဆုိက္ေရာက္ေၾကာင္း လမ္းမွန္တရားတုိ႔ကုိ သူကုိယ္တုိင္လည္းသိျမင္ၿပီး အမ်ားကုိလည္း လမ္းညႊန္ေဟာျပေပးခဲ့ပါတယ္။

သစၥာေလးပါး- ဆုိပါေတာ့၊ သစၥာေလးပါးဟာ ဒီေန႔ ဒီအခ်ိန္မွာ သစၥာသံုးပါး ျဖစ္လိုက္၊ ေနာက္ေန႔မွာ သံုးပါးနဲ႔ တစ္၀က္ျဖစ္လိုက္၊ ေနာက္ေန႔မွာ ေလးပါးေက်ာ္ေက်ာ္ေလး ျဖစ္လိုက္၊ ေနာက္ေန႔မွာ ငါးပါး ျဖစ္လိုက္ သေဘာ ေဖါက္ျပန္ ေနပါသလား။ မေဖါက္ျပန္တဲ့ သေဘာဆိုရင္ တိက်တဲ့ သီအိုရီ၊ တိက်တဲ့ နိယာမ ျဖစ္ေနပါတယ္။ တိက်တဲ့ ေသခ်ာတဲ့ နိယာမကို အသိဉာဏ္ မရွိတဲ့ ေလာကကျပဌာန္းေပးထားတာလား၊ အသိဉာဏ္ရွိတဲ့ အရာတစ္ခုက ျပဌာန္းထားတာလား- ဘယ္အရာက ျဖစ္ႏိုင္ပါသလဲ- ဆင္ျခင္ေဆြးေႏြးေပးပါ။

သစၥာေလးပါးကုိ ေဆြးေႏြးခ်င္တယ္ဆုိရင္ ဒကာေတာ္အေနနဲ႔ သစၥာေလးပါးအေၾကာင္းကို ဘယ္ေလာက္အထိ သိနားလည္သလဲဆုိတာ အရင္ဆုံး ေ၀ဖန္ဆန္းစစ္ဖုိ႔ လိုပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆုိေတာ့ သစၥာေလးပါးအေၾကာင္းကို အေသးစိတ္ သိနားလည္တယ္ဆုိရင္ ဒကာေတာ္ေမးတဲ့ ေမးခြန္းက ေျဖစရာေတာင္မလုိဘဲ သူ႔အလုိလုိရွင္းသြားမွာပါ။ ဒကာေတာ္ရဲ႕ေမးခြန္းကုိ ဖတ္ၾကည့္ေသာအားျဖင့္ သစၥာေလးပါးအေၾကာင္းကုိ တီးမိ ေခါက္မိရုံေလာက္ေတာင္ မသိဘူးဆုိတာထင္ရွားပါတယ္။ သစၥာေလးပါးအေၾကာင္းကုိ တီးမိေခါက္သိတယ္ဆုိရင္ ဒီေန႔မွာသုံးပါးျဖစ္လုိက္ ေနာက္ေန႔မွာငါးပါးျဖစ္လိုက္ဆုိတဲ့ ေမးခြန္းမ်ိဳးမေမးပါဘူး။ သစၥာေလးပါး ဆုိတာ ေဖာက္ျပန္မႈမရွိတဲ့ တိက်တဲ့နိယာမတစ္ခုပါ။ မည္သည့္အရာကမွ ျပ႒ာန္းေပးထားတာမ်ိဳး မဟုတ္ဘဲ ေလာကမွာ ထင္ရွားရွိေနတဲ့တရားပါ။ ျမတ္စြာဘုရားရွင္က အဲဒီသစၥာတရားကို ေဖာ္ထုတ္ျပသသူသာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီသစၥာေလးပါးတရားကို ျမတ္စြာဘုရားရွင္ ကုိယ္ေတာ္တုိင္တီထြင္ခဲ့တာမဟုတ္သလုိ တျခားသူတစ္ေယာက္ေယာက္က တီထြင္ခဲတာလည္း မဟုတ္ပါဘူး။ သဘာ၀အတုိင္းတည္ရွိေနတာေတြကုိ ျမတ္ဗုဒၶကသိျမင္ခဲ့လုိ႔ သိျမင္ခဲ့အတုိင္း ျပန္လည္ေျပာျပေပးခဲ့တာပါ။ ဒကာလည္း သစၥာေလးပါးအေၾကာင္းကုိလည္း နားလည္ေအာင္ ေလ့လာပါလုိ႔ ေစတနာနဲ႔တုိက္တြန္းလိုပါတယ္။

ဗုဒၶရဲ႕တရားမ်ားဟာ သာမာန္အေျခခံတရားမ်ားေရာ၊ အနက္အဓိပၸါယ္ေလးနက္တဲ့ တရားမ်ားေရာ ပါ၀င္ပါတယ္။ ဒါျပင္ စိတ္ကုိျဖဴစင္ေအာင္ထားၿပီး ေကာင္းေသာအလုပ္မ်ား ေဆာင္ရြက္တတ္ေအာင္၊ မေကာင္းမႈ အားလံုးတုိ႔ အဆံုးသတ္ႏုိင္ေအာင္လည္း သူ႔ရဲ႕ဉာဏ္ထဲမွာ အမွန္အတုိင္း သိျမင္သမွ်အားလံုးတုိ႔ကုိ ေဟာၾကားေပးခဲ့ပါတယ္။

သူတရားေဟာခဲ့တာကို မျငင္းဆိုပါ။ အလားတူ ေျမာက္မ်ားစြာေသာ ဘာသာေရးေခါင္းေဆာင္မ်ားလည္း သူ႔တရားနဲ႔သူ ေဟာေျပာခဲ့တယ္ဆိုတာကိုလည္း အမွန္ကို အမွန္အတိုင္း ၀န္ခံသင့္ပါတယ္။

အင္း ဦးဇင္း တျခားဘာသာေရးေခါင္းေဆာင္ေတြ မေဟာခဲ့ဘူးလုိ႔ မေျပာခဲ့ပါဘူး ဒကာ။

ဒါေၾကာင့္ ဗုဒၶဟာ ငါတုိ႔ရဲ႕ ေက်းဇူးရွင္ျဖစ္သလုိ ေကာင္းတာမေကာင္းတာကုိ သိေအာင္၊ ျပဳလုပ္တတ္ေအာင္ လမ္းညႊန္ေပးတဲ့ ပုဂၢိဳလ္လည္း ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒါေၾကာင့္မုိ႔ ငါတုိ႔ဟာ ျမတ္ဗုဒၶရဲ႕ ငါတုိ႔အေပၚရွိတဲ့ ေက်းဇူးတရား၊ ငါတုိ႔မွာမရွိတဲ့ ပညာစြမ္းအား၊ ကရုဏာစြမ္းအားစတာေတြကုိ အၿမဲတမ္းအာရံုျပဳၿပီး ရုိေသကန္ေတာ့ေနျခင္း ျဖစ္ ပါတယ္။ မိမိအေပၚမွာ ေက်းဇူးရွိခဲ့ တဲ့ေက်းဇူးရွင္ ကုိ ဘယ္သူမဆုိသိတတ္ၿပီး ေက်းဇူးဆပ္ရမွာပါ။ ဒါဟာ ေလာကရဲ႕သဘာ၀ပါ။

ဆရာသမားကို ရိုေသးေလးစားျခင္းဆိုတာနဲ႔ ဆည္းကပ္ပူေဇာ္ ဆုေတာင္ပတၱနာျပဳျခင္း မတူညီပါ။ အခုအခါမွာ ဗုဒၶဘာသာမ်ားက ဗုဒၶဆိုတဲ့ အရွင္ေဂါတမဆီမွာ ဆုေတာင္းပတၱနာျပဳေနၾကပါတယ္။ (အမ်ားစုႀကီးပါ။) လူလူခ်င္းလည္း အ၀တ္အစားေလး လဲလိုက္ယံုနဲ႔ ဘုရားသားေတာ္ဆိုတဲ့ ေခါင္းစီးေအာက္မွာ ရွိခိုးပူေဇာ္ ခံယူေနၾကပါတယ္။ သားသမီးတစ္ဦး ရွင္ျပရဟန္းခံၿပီးရင္- မိဘကိုယ္တိုင္က ထိုင္ၿပီးကန္ေတာ့ပါတယ္။ သားသမီးဟာ မိဘရဲ႔ ဆရာျဖစ္ေလ ေရာ့သလား။ သို႔မဟုတ္ မေန႔ကမွ ရဟန္းျဖစ္တဲ့ အဲ့ဒီသားသမီးက မိဘကုိ ဘယ္လိုမ်ား နိဗၺာန္ေရာက္ေၾကာင္း တရားေတြကို စနစ္တက်ျပသေပးပါသလဲ။ သူကိုယ္တုိင္က ခ်က္ခ်င္း ဆရာျဖစ္သြားပါသလား၊ ယုတၱိရွိရွိေလး ေဆြးေႏြးေပးေစလိုပါတယ္။

မွတ္ခ်က္။    ။ ဘာသာေရးအျပန္အလွန္ ပုတ္ခတ္မႈ႔တခုလို႔ ယခုပိုတ္စ့္အား ထင္ျမင္ျခင္းမျပဳပါရန္ႏွင့္ ဘာသာ(၂)ခုအၾကား အျပန္အလွန္ ႏွီးေႏွာ ဖလွယ္ေနသည္ဟု ထင္ျမင္ခံစားေပးပါရန္ ေလးစားစြာျဖင့္ အသိေပးအပ္ပါသည္။

ဒကာေျပာတဲ့အရာေတြက ေက်းဇူးရွင္တစ္ခုတည္းေၾကာင့္ မဟုတ္ပါဘူး။ ရွိခုိးရုိေသတဲ့အခါမွာ မိမိမလုပ္ႏုိင္တာကုိလုပ္ႏုိင္လုိ႔ ကုိယ့္ထက္သာလုိ႔ အဲဒီလူဟာ မိမိထက္ အဆင့္အတန္းျမင့္လုိ႔ ရွိခုိးရုိေသရတာေတြလည္း ရွိပါတယ္ ဒကာ။ အေပၚက ျမတ္ဗုဒၶရွိခုိးတယ္ဆုိတာေတြထဲမွာလည္း အဲဒါေတြ ပါပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဦးဇင္းက လုိရင္းအဓိကက်တာကုိပဲ ေျဖေပးခဲ့တာမုိ႔ပါ။ မိဘေတြက ယေန႔မွ ကုိရင္၀တ္တဲ့ သားကုိ ဘာျဖစ္လုိ႔ ရွိခုိးရတာလဲဆုိေတာ့ မိဘေတြက ေစာင့္ထိန္းတဲ့သီလတရားထက္ ကုိရင္ျဖစ္သူက သာသြားလုိ႔ပါ။ ေနာက္တစ္ခုက ကုိရင္၀တ္ရံုထားတဲ့သကၤန္းဟာ မိဘေတြ၀တ္ထားတဲ့ အက်ႋ ပုဆုိးထက္ ျမင့္ျမတ္လုိ႔ပါ။ ျမင့္ျမတ္တယ္ဆုိတာက သာသနာေဘာင္မွာေနတဲ့ ကုိရင္၊ ရဟန္းေတြရဲ႕ အ၀တ္တန္ဆာဟာ ကိေလသာကုန္ေအာင္ အားထုတ္ခဲ့ၾကတဲ့ ရဟႏၱာအရွင္ျမတ္မ်ားရဲ႕ အ၀တ္တန္ဆာျဖစ္ေနလုိ႔ ခု၀တ္ေနတဲ့ကုိရင္ရဟန္းဟာ ရဟႏၱာမဟုတ္ေပမဲ့လည္း ထုိနည္းတူျမင့္ျမတ္မဲ့ပုဂၢိဳလ္ျဖစ္မွာမုိ႔ ရည္းမွန္းရုိေသရွိခုိးျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။

ဥပမာ-ဘုရင္ကုိယ္တုိင္မလာေသာ္လည္း ဘုရင္ရဲ႕အမိန္႔စာပါတာနဲ႔ အဲဒီအမိန္႔စာေရွ႕မွာ ဒူးေထာက္ရုိေသေပးရသလုိ ကုိရင္ေလးဟာ ဒီေန႔ဘာမွမျဖစ္ေသးပဲ သူ၀တ္ရံုထားတဲ့ အရဟတၱဓဇ-ဘုရားရဟႏၱာတုိ႔ရဲ႕ အ၀တ္အစားျဖစ္ျခင္းေၾကာင့္ ရုိေသကန္ေတာ့ရျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။

ဒီေလာက္ဆုိ ဒကာသိခ်င္တာမ်ား လံုေလာက္ၿပီလုိ႔ ထင္ပါတယ္။ ေနာက္ ဦးဇင္းအားတဲ့အခါက်မွ ဒကာသိခ်င္တာလည္း ေမး၊ ဦးဇင္းသိခ်င္တာလည္း ေမးျမန္း ေဆြးေႏြးၾကတာေပါ့။

အရွင္ေကာမလ(ခ)ဆန္နီေနမင္း